Trump’s tax policies risk pushing America into recession
जगप्रसिद्ध क्रेडिट रेटिंग एजन्सी मूडीजचे (Moody’s) मुख्य अर्थतज्ज्ञ, श्री. मार्क झेंडी (Mark Zandi) यांनी एक महत्त्वपूर्ण आणि गंभीर इशारा दिला आहे. त्यांच्या मते, माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प (Donald Trump) यांच्या आक्रमक कर धोरणांमुळे (Tariff Policies) आणि एकूणच त्यांच्या सध्याच्या दृष्टिकोनामुळे अमेरिका (America) २०२५ च्या अखेरपर्यंत आर्थिक मंदीच्या (Economic Recession) गर्तेत जाण्याची दाट शक्यता आहे. या इशाऱ्याने जागतिक बाजारात (Global Market) चिंतेचे वातावरण निर्माण झाले आहे.
झेंडी यांच्या मते, ट्रम्प यांना असे वाटते की त्यांच्या कर धोरणांमुळे अमेरिका पुन्हा एकदा “महान” बनेल आणि अमेरिकेचा जीडीपी (GDP) रॉकेटप्रमाणे वेगाने वाढेल, ज्यामुळे एकेकाळी “सोन्याची चिमणी” असलेला अमेरिका (America) पुन्हा आपले वैभव प्राप्त करेल. मात्र, या धोरणांचा परिणाम म्हणून मोठ्या प्रमाणात महागाई (Inflation) वाढण्याचा धोका आहे, ज्यामुळे सेंट्रल बँकेचीही (Central Bank) स्थिती बिकट होऊ शकते. इतकेच नाही तर, बेरोजगारीत (Unemployment) वाढ होईल, लोकांच्या नोकऱ्या जातील आणि परिणामी खर्च करण्यासाठी लोकांकडे पैसा कमी पडेल. याचा थेट परिणाम म्हणून सकल राष्ट्रीय उत्पादन घटेल, आणि अमेरिका पूर्णपणे मंदीच्या विळख्यात सापडेल.
विशेष म्हणजे, श्री. मार्क झेंडी यांनी यापूर्वी २००५ मध्ये २००८ च्या जागतिक आर्थिक संकटाची (Global Financial Crisis) अचूक भविष्यवाणी केली होती, ज्याचा अनुभव संपूर्ण जगाने नंतर घेतला. यामुळे त्यांच्या सध्याच्या इशाऱ्याला अर्थव्यवस्थेचे अभ्यासक गांभीर्याने घेत आहेत.
झेंडी यांनी म्हटले आहे की, जर डोनाल्ड ट्रम्प यांचा हाच दृष्टिकोन कायम राहिला, तर अमेरिकेला २०२५ च्या अखेरपर्यंत (३१ डिसेंबर २०२५ पर्यंत) मंदीचा सामना करावा लागू शकतो. ट्रम्प यांनी आपले धोरण बदलण्याची शक्यता “१ टक्क्यांपेक्षा कमी” असल्याचेही त्यांनी नमूद केले. सप्टेंबर महिन्याच्या आधी म्हणजेच ऑगस्टच्या अखेरीसही त्यांनी अशीच चिंता व्यक्त केली होती की अमेरिकेची एक तृतीयांश अर्थव्यवस्था आधीच संकटात आहे.
केवळ मूडीजच नव्हे, तर इतर प्रमुख आर्थिक संस्थांनीही (Financial Institutions) अमेरिकेतील संभाव्य मंदीबद्दल चिंता व्यक्त केली आहे:
मूडीज (MDS) : अमेरिकेला मंदीचा (Recession) सामना करावा लागण्याची ५०% शक्यता आहे.
जे.पी. मॉर्गन (JP Morgan) : ४०% शक्यता वर्तवली आहे.
यूबीएस (UBS) : यांनी तर ९३% शक्यता व्यक्त करून ट्रम्प त्यांच्याच देशाचे “गेम वाजवतील” असे म्हटले आहे.
या गंभीर परिस्थितीवर उपाय म्हणून झेंडी यांनी अमेरिकेची मध्यवर्ती बँक (Federal Reserve) जर व्याजदरात कपात करेल, तर अर्थव्यवस्थेला ट्रम्प यांच्या धोरणांचा सामना करण्यासाठी काही प्रमाणात ताकद मिळू शकते, असे सुचवले आहे. तथापि, जर ट्रम्प यांनी आपला आक्रमक दृष्टिकोन कायम ठेवला आणि फेडने (Fed) व्याजदरात (Interest Rate) कपात केली नाही, तर अमेरिकेला या वर्षाच्या (२०२५) अखेरपर्यंत मंदीचा सामना करावा लागण्याची शक्यता फार जास्त आहे.
अमेरिकेच्या अर्थव्यवस्थेला कोणताही धक्का बसल्यास त्याचा परिणाम संपूर्ण जगावर होतो हे ऐतिहासिक सत्य आहे. जगाच्या एकूण सकल राष्ट्रीय उत्पादनामध्ये अमेरिकेचा वाटा अंदाजे २५% (एक चतुर्थांश) आहे. त्यामुळे अमेरिकेच्या बाजारात मोठी घसरण झाल्यास त्याचा फटका युरोपियन बाजारपेठांना (European Markets), आशियाई बाजारांना (Asian Markets) आणि भारतीय बाजारपेठेलाही (Indian Market) बसेल. म्हणूनच, अमेरिकेशी संबंधित कोणत्याही सकारात्मक किंवा नकारात्मक अहवालाकडे जगभरातील अर्थतज्ज्ञ बारकाईने लक्ष देतात.
मार्क झेंडी यांचा हा इशारा केवळ एक भविष्यवाणी नसून, सध्याच्या आर्थिक परिस्थितीचे आणि धोरणांचे सखोल विश्लेषण आहे. अमेरिकेच्या पुढील आर्थिक वाटचालीवर आणि फेडरल रिझर्व्हच्या व्याजदर धोरणावर या सर्व गोष्टींचे भवितव्य अवलंबून आहे. येणाऱ्या काही महिन्यांत हे अंदाज किती खरे ठरतात, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरेल.
