मुंबई: भारतीय गुंतवणूकदारांचा म्युच्युअल फंडांवरील विश्वास दिवसेंदिवस वाढत आहे. आर्थिक वर्ष २०२५ मध्ये, शेअर बाजारात अनेक चढ-उतार आले असले तरी, म्युच्युअल फंड उद्योगाने दमदार कामगिरी केली आहे. असोसिएशन ऑफ म्युच्युअल फंड्स इन इंडिया (AMFI) च्या वार्षिक अहवालानुसार, मार्च २०२५ अखेरीस या उद्योगाच्या व्यवस्थापनाखालील मालमत्तेने (AUM) नवा उच्चांक गाठला आहे. सातत्याने होणारी गुंतवणूक आणि गुंतवणूकदारांच्या संख्येत झालेली विक्रमी वाढ यामागील प्रमुख कारणे आहेत.
मालमत्तेत मोठी झेप:
मार्च २०२५ मध्ये म्युच्युअल फंड उद्योगाची एकूण मालमत्ता तब्बल ६५.७४ लाख कोटी रुपयांवर पोहोचली आहे. मागील वर्षी, मार्च २०२४ मध्ये ही आकडेवारी ५३.४० लाख कोटी रुपये इतकी होती. याचा अर्थ, एका वर्षात तब्बल २३.११% ची वाढ झाली आहे. बाजारातील तेजी आणि गुंतवणूकदारांचा म्युच्युअल फंडांवरील दृढ विश्वास यामुळे ही लक्षणीय वाढ शक्य झाली. विशेष म्हणजे, वर्षाच्या उत्तरार्धात बाजारात काहीशी नरमाई आली असतानाही गुंतवणूकदारांनी आपला विश्वास कायम ठेवला.
गुंतवणुकीचा ओघ कायम:
आर्थिक वर्ष २०२५ मध्ये देशांतर्गत म्युच्युअल फंडांमध्ये एकूण ८.१५ लाख कोटी रुपयांची गुंतवणूक झाली. बाजारात अस्थिरता असूनही गुंतवणूकदारांनी आपली गुंतवणूक सुरू ठेवली, हे त्यांचे दीर्घकालीन धोरण दर्शवते. यापैकी सर्वाधिक ४.१७ लाख कोटी रुपये इक्विटी योजनांमध्ये गुंतवले गेले. यासोबतच, डेट योजनांमध्येही १.३८ लाख कोटी रुपयांची गुंतवणूक झाली आहे. विशेष म्हणजे, डेट योजनांमध्ये मागील तीन वर्षांपासून असलेली नकारात्मक वाढ आता सकारात्मक झाली आहे. कमी व्याजदर आणि भविष्यात व्याजदरात कपात होण्याची शक्यता यामुळे डेट योजनांना अधिक मागणी येत आहे, असे AMFI ने नमूद केले आहे.
गुंतवणूकदारांच्या संख्येत मोठी वाढ:
आर्थिक वर्ष २०२५ मध्ये म्युच्युअल फंड फोलिओच्या संख्येत ३२% ची मोठी वाढ झाली असून, ही संख्या २३.४५ कोटींवर पोहोचली आहे. मागील वर्षी ही संख्या १७.७८ कोटी होती. इक्विटी योजनांमधील फोलिओच्या संख्येत सर्वाधिक ३३.४% वाढ झाली असून, ती १२.२८ कोटींवरून १६.३८ कोटी झाली आहे. एकूण फोलिओपैकी जवळपास ७०% अजूनही इक्विटी योजनांमध्ये आहेत. यासोबतच, हायब्रीड योजनांच्या फोलिओमध्ये १६.१% आणि इंडेक्स फंड व ईटीएफसारख्या योजनांच्या फोलिओमध्ये ४८.३% ची लक्षणीय वाढ झाली आहे. मात्र, डेट योजनांच्या फोलिओमध्ये ३% ची घट झाली आहे.
SIP चा वाढता प्रभाव:
सिस्टमॅटिक इन्व्हेस्टमेंट प्लॅन (SIP) म्हणजेच नियमित गुंतवणुकीच्या माध्यमातून होणारी गुंतवणूक आर्थिक वर्ष २०२५ मध्ये ४५.२४% नी वाढून २.८९ लाख कोटी रुपये झाली आहे. यामुळे, सिप अंतर्गत व्यवस्थापित मालमत्ता (SIP AUM) २४.५९% नी वाढून १३.३५ लाख कोटी रुपये झाली आहे, जी एकूण म्युच्युअल फंड मालमत्तेच्या २०.३१% आहे. नवीन सिप खात्यांची संख्या वाढली आहे आणि नियमित गुंतवणूक करणाऱ्यांची संख्याही वाढली आहे. बाजारातील अस्थिरतेतही सिपमध्ये सातत्याने होणारी वाढ गुंतवणूकदारांचा आत्मविश्वास आणि दीर्घकालीन संपत्ती निर्मितीसाठी असलेली बांधिलकी दर्शवते.
तरुण आणि ज्येष्ठांच्या गुंतवणुकीत फरक:
AMFI च्या आकडेवारीनुसार, तरुण गुंतवणूकदार अधिक आक्रमक गुंतवणूक धोरणे अवलंबत आहेत, तर ज्येष्ठ गुंतवणूकदार जोखीम व्यवस्थापनाला अधिक महत्त्व देत आहेत आणि गुंतवणुकीत विविधता आणण्यावर भर देत आहेत.
दीर्घकालीन गुंतवणुकीकडे ओढा:
गुंतवणूकदारांचा दृष्टिकोन आता दीर्घकालीन संपत्ती निर्मितीकडे वळत आहे, असे AMFI ने स्पष्ट केले आहे. पाच वर्षांपेक्षा अधिक कालावधीसाठी सिपमध्ये गुंतवलेल्या मालमत्तेचे प्रमाण लक्षणीयरीत्या वाढले आहे. ही बाब गुंतवणूकदारांमध्ये शिस्तबद्ध आणि दीर्घकालीन गुंतवणुकीची मानसिकता रुजल्याचे संकेत देते.
